De vorige keer heb ik een blog geschreven over een ontwikkeling die ik heel voorzichtig zie opkomen. Ik heb een paar vragen gekregen of ik dan voorbeelden kan noemen van die opkomst. Er zijn er gelukkig meerdere, maar voor mij springt er eentje bovenuit.
Laten we eens een voorbeeld pakken dat niet zo heel ver van ons af ligt. Ik denk dan aan de aanleg en onderhoud van wegen. In heel veel gemeenten wordt dat werk nog traditioneel uitbesteed. Dat betekent dat de gemeente een bestek opstelt met eisen, te gebruiken materialen, hoeveelheden etc. Vervolgens mogen aannemers daarop inschrijven en wordt gekeken naar de aannemer die het bestek het goedkoopst kan realiseren. Wat is het resultaat? Een wirwar aan aanbestedingen, contractvormen, contracten en ander gedoe. Ontzettend leuk voor inkopers en inkooporganisaties. Aanbieders worden erg slim in het zoeken naar lacunes in de bestekken zodat er meerwerk gerekend kan worden en zodoende toch een redelijke marge op een werk gerealiseerd kan worden. Gemeenten worden steeds slimmer in het maken van bestekken en het dichten van lacunes, wat de aanbieders weer aanspoort lacunes te zoeken… Ik denk dat het beeld van de hond die achter zijn eigen staart aan rent wel duidelijk is?
Wat dan? Nou, we kunnen eens beginnen met onderkennen dat het belang van de gemeente, namelijk het zorgen voor goede, betaalbare wegen voor haar inwoners en gasten en het belang van de aanbieders, namelijk het aanleggen of onderhouden van goede wegen voor een redelijke prijs, wel erg op elkaar lijken. In onze systeemwereld gaan we dat vervolgens dichtregelen met vuistdikke contracten met controles en boeteclausules. Daar spreekt eerder wantrouwen uit dan vertrouwen.
Dan de gemeente Schouwen-Duiveland. Het is voor mij het meest aansprekende voorbeeld van hoe het anders kan, waarbij ik alle mij niet bekende, maar zeker zo goede voorbeelden niet tekort wil doen. Deze gemeente heeft een strand. En je wilt niet weten wat daar voor contracten voor afgesloten moeten worden, wil je dat strand een beetje toonbaar en veilig houden. Totdat het roer omging. In plaats van voor alle taken aparte contracten af te sluiten, schreef de gemeente een aanbesteding uit voor een ‘blauwe vlag’. Welke aanbieder(s) hadden ideeën over de beste manier om het strand schoon en veilig te houden? Met de aanbieder met het beste plan is de gemeente verder gaan praten. Dat heeft geleid tot een langdurige overeenkomst, waarbij de gemeente duidelijk heeft wat de blauwe vlag voor het strand kost, de aanbieder een goed beeld heeft van zijn inkomsten en de mogelijkheid heeft om te innoveren. Beide partijen zijn tevreden, problemen of tekortkomingen worden snel opgelost omdat het in beider belang is dat de blauwe vlag behouden blijft. Het bespaart een hoop gedoe met het toetsen op naleving van contractvoorwaarden en het discussiëren over meerwerk. Natuurlijk controleert de gemeente periodiek of nog aan alle eisen wordt voldaan, maar dat is een gezamenlijk belang, geen eenzijdig belang.
De aanpak wordt inmiddels binnen de gemeente ook gebruikt voor het aanleggen en onderhouden van wegen en bekeken wordt voor welke diensten deze aanpak nog meer geschikt is.
Ik ben benieuwd of er iemand is met ideeën om deze aanpak ook toe te passen op één van de grootste hoofdpijndossiers van dit moment, namelijk de zorg op basis van de Wmo 2015 en de Jeugdwet. Want ook hier is volgens mij sprake van een gezamenlijk belang, namelijk de gemeente wil goede en betaalbare zorg beschikbaar hebben voor haar inwoners en de zorginstellingen willen graag goede zorg leveren tegen een redelijke prijs zodat de organisatie kan blijven bestaan. Lijkt me een leuke uitdaging, maar wie durft hem aan, of heeft het zelfs al voor elkaar?
Roel van den Bersselaar is partner bij Adlasz B.V., de adviseur voor het lokaal bestuur en sociaal domein.
Op 14 november en 23 november organiseert Adlasz, in samenwerking met Q-Concepts en Stolwijk Kelderman een nieuwe Q-pe Academy. Wij hebben een samenwerkingsverband op het gebied van kennisontwikkeling. Doel is de externe controle en de beheersingsomgeving van de gemeente nader tot elkaar te brengen. Deze bijeenkomst geeft hier een eerste aanzet toe. Hopelijk kunt u onze bijeenkomst met meerdere personen bijwonen.”
Het eerste RiskCongresPublicValues zal op donderdag 6 april aanstaande plaatsvinden in het conferentiecentrum New Babylon in Den Haag. RiskComplianceTV zal daarbij ook aanwezig zijn.
Stolwijk Kelderman Accountants Fiscalisten (Doetinchem/Zevenaar/Nijmegen) gaat nauw samenwerken met adviesbureau Adlasz uit Tilburg. Doel is om samen een innovatief en kwalitatief hoogstaand advies- en controletraject te bieden aan gemeenten. Veel gemeenten komen de laatste maanden zonder accountant te zitten, omdat de grotere accountants- en advieskantoren zich terugtrekken uit de publieke sector.
Sprekers die aan het denken zetten, volop mogelijkheden om mee te praten en een flitsende en humoristische kennisquiz tot besluit. Het jubileumsymposium van Adlasz op donderdag 19 mei mag zeker geslaagd worden genoemd. Informatief, interessant en interactief concludeerden veel deelnemers na afloop. Het antwoord op de kernvraag ‘Op koers in het sociaal domein?’ bleek genuanceerd. We zijn misschien wel op koers, maar er is nog een flinke weg te gaan om de doelstellingen te bereiken.
De oprichters/partners van Adlasz delen een gemeenschappelijke voorgeschiedenis: ze werkten alle vier bij een groot accountantskantoor. Maar ze wilden alle vier meer. “We zaten daar erg sterk op controle en beheersing. We verzorgden bij opdrachtgevers externe audits die nog zwaarder waren dan die van externe toezichthouders. Dat leverde veel dossiers en gegevens op, maar je had niet altijd het idee dat het de opdrachtgever verder hielp”, zegt Roel Korsmit. “We wilden veel meer met de opdrachtgever bezig zijn, weten waar zijn behoeften en knelpunten liggen, samen naar oplossingen zoeken. Nu hebben we dat geformuleerd als: samenwerken aan inzicht en perspectief”, vult Aad Scheepers aan. De vier accountants staken de koppen bij elkaar en dat leidde tot de oprichting van Adlasz in maart 2011. Een jong bedrijf dus nog, maar met een schat aan ervaring in de publieke sector en het sociaal domein.
Voor gemeenten is de bedrijfsvoering binnen het sociale domein van cruciaal belang. Checkpoint IC ontwikkelde samen met Schulinck de module ‘Zicht op’ voor een snel inzicht in eventuele risico’s.
De ingrijpende decentralisatie van beleidsgebieden als (jeugd)zorg en arbeidsparticipatie, is als transitie geslaagd, maar een echte transformatie is het nog niet.
Adlasz heeft een strategische alliantie gesloten met Vanberkel Professionals. We helpen hiermee onze opdrachtgevers in de wereld van lokale overheid en sociale zekerheid nog beter en sneller vooruit.